آمادگی مشروط ایران برای توافق با آمریکا در پرونده برجام؟

ایالات متحده هنوز از مذاکره با ایران درباره برنامه هسته‌ای اش ناامید نشده چرا که باور دارد دیپلماسی بهترین گزینه برای پایان دادن به تنش حاکم است

تلاش نهایی تهران و واشنگتن برای احیای توافق هسته ای همزمان با پایان انتخابات میان دوره ای ایالات متحده، مقوله ای دور از ذهن نیست، هر چند امروز دولت بایدن می گوید که به واسطه تحولات داخلی ایران و همچنین ادعای ارسال تسلیحات به روسیه -امری که ایران موکدا رد کرده- رایزنی برای احیای توافق هسته ای بالاخص به دلیل آن که تهران در جریان گفتگوها از مواضعش عقب نشینی نکرده، در اولویت قرار ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دیپلماسی با قرمزها پر هزینه است؟

بنا به گزارش اکوایران، در باب گزاره نخست، تهران با استناد به اظهارنظرهای مقام های آمریکایی چون رابرت مالی، ایالات متحده را به مداخله در امور داخلی ایران متهم می کند و در ارتباط با گزاره دوم -یعنی ادعای فروش پرنده های ایرانی- ضمن رد اتهام های وارده، بارها تاکید کرده که خواهان جنگ نیست.

فارغ از این‌ها باید اعتراف کرد که با بازگشت جمهوری خواهان به مجلس نمایندگان دیگر دیپلماسی کالای ارزانی نیست و طبیعتا فرایند رایزنی های احتمالی نیز پیچیده‌تر و در عین حال دشوارتر خواهد شد.

 

ناظران می گویند ایالات متحده هنوز از مذاکره با ایران درباره برنامه هسته‌ای اش ناامید نشده چرا که باور دارد دیپلماسی بهترین گزینه برای پایان دادن به تنش حاکم است؛ با این همه دولت بایدن مدعیست ایران مقصر ناکام ماندن مذاکرات است و تاکید تهران بر خطوط قرمز اعلامی اش و عدم عقب نشینی از مواضع خود موجب شکل گیری بن بست حاکم شده است.
انگیزه های ایران و آمریکا برای توافق

مذاکرات احیای برجام از ماه آگوست به تعویق افتاده، چرا که ایران خواهان تضمین‌های قوی است و می خواهد اطمینان حاصل کند که در صورت تکرار سناریوی 2018 و خروج دوباره آمریکا از توافق هسته ای، شرکت هایی که با ایران همکاری دارند به واسطه فشار تحریم ها بار دیگر راه خروج را انتخاب نکنند، دریافت چنین ضمانتی برای رهبران تهران بالاخص در شرایطی که بازگشت یک جمهوری خواه به کاخ سفید دور از ذهن نیست، در اولویت قرار دارد.

 

به باور تحلیلگران ایالات متحده نیز فارغ از مواضع دیپلماتیک اعلامی اش، خواهان تعامل با ایران است، انگیزه دو کشور برای توافق بالا است. ایران قرار است در ازای پیروی از بازرسی های بین المللی و محدودیت های تعریف شده بر برنامه هسته ای اش، از تحریم های مالی و انرژی اعمال شده رها شود و میلیاردها دلار از دارایی اش را آزاد کند. از منظر غرب نیز احیای این توافق بالاخص بعد از تصمیم اوپک پلاس مبنی بر کاهش تولید نفت به میزان 2 میلیون بشکه نفت در روز و همچنین فرصت های توسعه گاز طبیعی ایران با اهمیت است چرا که به واسطه توافق و برداشته شدن محدودیت ها، شانس و فرصت توسعه ذخایر گاز طبیعی ایران که بعد از روسیه در مرتبه دوم قرار دارد، هموار می گردد
معنای توافق مرزی اسرائیل و لبنان برای آمریکا

المانتیور با انتشار گزارشی ضمن اشاره به خواست محتمل ایران برای احیای برجام به توافقنامه مرزی دریایی میان اسرائیل و لبنان که ماه گذشته با میانجیگری ایالات متحده منعقد شده اشاره کرده و در این باب نوشته، این توافق طبیعتا با چراغ سبز ایران منعقد شد. به ادعای این گزارش فارغ از مشارکت فعال مذاکره کننده های لبنانی در فرایند رایزینی ها؛ سیدحسن نصر الله؛ دبیر کل حزب الله لبنان مرد پشت صحنه این گفتگوها بود؛ چهره ای قدرتمند که رابطه ای نزدیک با ایران دارد.

حسن نصر الله توافقنامه مرزی با اسرائیل را پیروزی بزرگ برای لبنان قلمداد کرد و همزمان رهبران ایران آن را به سان شکستی تاریخی برای اسرائیل توصیف کردند.

برمبنای این توافق مناقشه مرزی طولانی مدت میان اسرائیل و لبنان( دو بازیگری که به لحاظ فنی درگیر تنش هایی جدی هستند) حل شد و امکان اکتشاف و توسعه منابع انرژی زیر آب را برای دو طرف هموار کرد؛ طبیعتا چنین توافقی برای لبنان و اسرائیل به لحاظ اقتصادی پر سود است. از همین رو می توان گفت که حزب الله به درستی این توافق را بردی تاریخی برای این کشور قلمداد کرد؛ امروز لبنان فاقد دولتی منسجم است و ساختار اقتصادی اش در آستانه سقوط قرار دارد؛ این چالش ها در کنار بی اعتمادی فزاینده لبنانی ها به سیاستمداران خود به چالشی جدی تبدیل شده است. حال به واسطه انعقاد این توافق، حس ملی گرایانه لبنانی ها بار دیگر تقویت شده و این گزاره می تواند زمینه را برای کاهش تنش و التهاب های داخلی هموار کند.
آمادگی مشروط تهران برای توافق؟
فعلا بنیامین نتانیاهو علیه توافق مرزی منعقد شده، خیز برداشته با این همه آن‌گونه که ناظران می گویند بعید است « بی بی» بعد از تعریف کابینه برای پایان دادن بدان خیز بردارد چرا که به خوبی به مزایای استراتژیک و تجاری چنین توافقی برای اسرائیل آگاه است. رایزنی های میان اسرائیل و لبنان برای خروج از تنش های مرزی به سان توافق در باب برنامه هسته ای ایران سال ها است، ادامه دارد. از همین رو ناظران با استناد به توافق مرزی منعقد شده آن هم با چراغ سبز تهران می گویند ایران بدین گونه آمادگی اش را برای توافقی که در چارچوب آن تجارت منطقه ای، تحت شرایط و تضمین های درست اجرایی شود را نشان داد.

پس این احتمال وجود دارد که ایران توافق هسته ای را با لحاظ کردن شرایط وخطوط قرمز ترسیمی اش بپذیرد. از منظری دیگر باید گفت که تلاش ایالات متحده برای انعقاد توافق میان اسرائیل و لبنان نشان از پیشرفت رویکرد ادعایی آمریکا در ارتباط با امنیت منطقه‌ای و یکپارچگی اقتصادی دارد.

 

به ادعای ناظران، برجام می تواند به سان قطعه ای گمشده باشد؛ به بیانی بهتر اگر واشنگتن به رایزنی های غیر مستقیم با تهران با میانجیگیری مجامع بین المللی ادامه دهد، قادر خواهد بود تا همکاری اش با ایران در کشورهایی چون عراق، سوریه و یمن را که درگیر اشوب و تنش های سیاسی هستند را به آزمون بگذارد.

اقتصادنیوز

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: میان اسرائیل و لبنان برنامه هسته ای توافق هسته ای ایالات متحده برای توافق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۹۷۸۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توافق امنیتی جدید عربستان و آمریکا در انتظار چراغ سبز اسرائیل!

به گفته مقامات آمریکایی، عربستان سعودی و ایالات متحده در حال نهایی کردن جزئیات یک توافق مهم برای تقویت تجارت و دفاع دوجانبه هستند، اما اگر عربستان و اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار نکنند، توافقی حاصل نخواهد شد.

به گزارش جماران، سی ان ان در تحلیلی در این باره می‌نویسد:

یک معاهده دفاعی، ائتلاف امنیتی هفت دهه‌ای بین عربستان سعودی و ایالات متحده را مستحکم و آن‌ها را هر چه بیشتر به یکدیگر نزدیک می‌کند، زیرا دشمنان ایالات متحده مانند ایران، روسیه و چین به دنبال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه هستند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مدت‌هاست که به دنبال روابط با عربستان سعودی است، زیرا این اقدام می‌تواند در سراسر جهان اسلام تاثیر خود را بگذارد.

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه گفت که ایالات متحده در حال مذاکره برای یک قرارداد بزرگ شامل سه جزء است.

مولفه اول شامل بسته‌ای از توافقات بین آمریکا و عربستان سعودی، مولفه دیگر عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل و مولفه سوم تشکیل کشور فلسطین است.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این سه با هم مرتبط هستند و هیچ کدام بدون دیگران جلو نمی‌روند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک میزگرد در کنفرانس اقتصادی این هفته در ریاض گفت: برای اینکه عادی سازی بین عربستان سعودی و اسرائیل محقق شود، باید مسیری برای تشکیل کشور فلسطین و «آرامش در غزه» وجود داشته باشد. به نظر من کاری که عربستان سعودی و ایالات متحده با هم در زمینه توافقات خود انجام داده اند، به طور بالقوه به اتمام نزدیک است، اما برای پیشبرد عادی سازی دو چیز لازم است: آرامش در غزه و مسیری معتبر به سوی یک کشور فلسطینی.

وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد، در حاشیه این مجمع، بلینکن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی (MBS) دیدار کرد تا در مورد این توافق گفتگو کند. کارشناسان، پیمان عربستان و آمریکا را «مجموعه‌ای جامع از تفاهمات» توصیف می‌کنند که شامل تضمین‌های امنیتی، اقتصادی و فناوری برای سعودی و همچنین حمایت از برنامه هسته‌ای غیرنظامی این کشور می‌شود.

انتظار می‌رود این توافق عادی‌سازی از توافق‌نامه ابراهیم، مجموعه‌ای از معاهده‌هایی که چهار کشور عربی اسرائیل را در سال ۲۰۲۰ به رسمیت شناختند و تقاضای دیرینه اعراب برای تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی به عنوان پیش‌شرط به رسمیت شناختن اسرائیل را نادیده گرفتند الگوبرداری شود.

محمد بن سلمان پیشتر گفته بود که توافق با اسرائیل «بزرگترین توافق تاریخی از زمان جنگ سرد» خواهد بود. در سال ۲۰۲۱، نتانیاهو این توافق را اینگونه توصیف کرد که اسرائیل را قادر می‌سازد «دکترین قدیمی و خطرناک سرزمین در ازای صلح را جایگزین کند و صلح را در ازای صلح به ارمغان آورد، بدون اینکه اسرائیل حتی یک سانتی‌متر از دست بدهد».

از آن زمان، دولت بایدن عادی سازی اسرائیل و عربستان را در مرکز سیاست خاورمیانه‌ای خود قرار داده است. ایالات متحده و عربستان سعودی در سال ۲۰۲۳ به گفتگو‌ها درباره این پیمان ادامه دادند و انتظار می‌رفت که بلینکن در ۱۰ اکتبر سال گذشته به ریاض برود تا درباره جزئیات آن صحبت کند، این تاریخ درست سه روز قبل از حمله حماس به اسرائیل بود که عملا این توافق را به تاخیر انداخت.

تحلیلگران می‌گویند که حمله بعدی اسرائیل به غزه که این منطقه را ویران کرده و بیش از ۳۴۰۰۰ فلسطینی را کشته، ممکن است پارامتر‌های توافق را برای عربستان سعودی تغییر داده باشد. اکنون پذیرش بخشی که خواستار مسیری «غیرقابل بازگشت» به سوی تشکیل یک کشور فلسطینی است، کلید اصلی بخش عادی سازی توافق گسترده‌تر خواهد بود.

نتانیاهو بار‌ها چشم انداز تشکیل کشور مستقل فلسطینی را رد کرده و استدلال می‌کند که این امر به امنیت اسرائیل آسیب می‌زند و بر ادامه جنگ غزه تا زمانی که حماس از بین برود، مصمم است.

تحلیلگران می‌گویند که این موانع ممکن است منجر به تلاش عربستان برای بستن توافق دوجانبه بدون جزء عادی سازی توافق شود. اما چنین رویکردی با موانع بزرگی روبرو خواهد شد. سناتور جمهوری خواه لیندسی گراهام در این باره می‌گوید: توافقی که تعهد نظامی قاطعانه ایالات متحده به امنیت عربستان سعودی را بدون مولفه عادی سازی ایجاد می‌کند، بعید است از کنگره آمریکا عبور کند.

اگر توافقنامه دفاعی متقابل در قالب یک معاهده مورد مذاکره قرار گیرد، برای الزام آور شدن نیاز به ۶۷ رأی در سنا دارد. گراهام در پاسخ به گزارش‌هایی مبنی بر تصمیم عربستان سعودی گفت: بدون عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان و اطمینان از تامین نیاز‌های امنیتی اسرائیل در مورد پرونده فلسطین، رای بسیار کمی برای توافق دفاعی متقابل بین ایالات متحده و عربستان سعودی وجود خواهد داشت.

کارشناسان می‌گویند که شاید بایدن بتواند با الگوبرداری از توافقنامه امنیتی دیگری که سال گذشته با بحرین امضا کرد، کنگره را برای رسیدن به توافق دور بزند. به گفته فراس مکساد، کارشناس ارشد و مدیر توسعه استراتژیک در موسسه خاورمیانه در واشنگتن دی سی، مسیر دیگری وجود دارد که حول توافقنامه یکپارچگی و رفاه امنیت جامع که دولت بایدن در سپتامبر ۲۰۲۳ با بحرین امضاء کرد، الگوبرداری شده است. متن این پیمان صراحتاً بیان می‌کند که ممکن است از طرف‌های دیگر برای پیوستن دعوت شود.

با این حال، هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه دولت بایدن برای تصویب توافق دوجانبه با عربستان سعودی، کنگره را دور بزند، وجود ندارد. برای عربستان سعودی، توافق دوجانبه با ایالات متحده یک پیروزی بزرگ خواهد بود، که نشان دهنده پایان دورانی است که بایدن به دنبال تضعیف محمد بن سلمان به اتهام دست داشتن در قتل جمال خاشقجی، ستون نویس واشنگتن پست در کنسولگری سعودی در استانبول بود.

برخی کارشناسان معتقدند که این توافق همچنین «سلطه آمریکا را در خاورمیانه برای نسل‌ها تثبیت می‌کند و چالش رو به رشد چین و روسیه را کمرنگ می‌کند.» محمد بن سلمان مشتاق تقویت سیستم دفاعی عربستان و تنوع بخشیدن به اقتصاد عربستان به دور از هیدروکربن است، زیرا او یک سیاست اقتصادی بلندپروازانه به نام چشم انداز ۲۰۳۰ را دنبال می‌کند. پادشاهی سعودی دارای یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی نوپا است که ولیعهد مایل به توسعه آن با حمایت ایالات متحده است.

به گفته کارن یانگ، محقق ارشد پژوهشی در مرکز دانشگاه کلمبیا، عربستان سعودی مایل است با ایالات متحده معامله کند و این احتمالاً بهترین زمان در دوران دولت بایدن برای کمک به برخی از مسائل مهم در کنگره نظیر سیاست جهانی انرژی است.

یکی دیگر از نقاط سخت در حمایت ایالات متحده از چنین برنامه ای، مخالفت آمریکا با غنی سازی محلی اورانیوم در داخل خاک کشور‌ها است، غنی سازی یک جزء کلیدی برای تولید انرژی هسته‌ای است که می‌تواند برای تولید سلاح‌های هسته‌ای نیز استفاده شود. عربستان سعودی از نظر ذخایر اورانیوم غنی است و اصرار دارد که بتواند آن را در داخل غنی سازی کند. در صورت تحقق چنین مسئله‌ای این برای یک کشور عربی برای اولین بار خواهد بود. برای مثال، امارات متحده عربی همسایه، اورانیوم غنی شده را برای نیروگاه‌های هسته‌ای خود وارد می‌کند.

روز چهارشنبه، سناتور دموکرات، اد مارکی، رئیس مشترک گروه کاری تسلیحات هسته‌ای و کنترل تسلیحات، از دولت بایدن خواست اطمینان حاصل کند که ریاض از غنی‌سازی و بازفرآوری مواد هسته‌ای خودداری می‌کند. او در بخش‌هایی از سخنان خود به اظهارات قبلی محمد بن سلمان استناد کرد که گفته بود عربستان سعودی در صورت حرکت تهران به سمت سلاح هسته‌ای در این مسیر گام خواهد گذاشت. وی گفت: مسیر صلح خاورمیانه نباید شامل چشم انداز عربستان سعودی مجهز به سلاح هسته‌ای باشد که منافع آمریکا، متحدان و شرکای خود را در سراسر منطقه تضعیف کند.

پیمان عربستان سعودی و آمریکا دو کشور را موظف می‌کند که برای بازدارندگی و مقابله با هرگونه تجاوز خارجی با یکدیگر همکاری کنند، اما به این تعهد جنبه معاهده رسمی نمی‌دهد.

زمانی که شرایط سیاسی اجازه دهد، هنوز جایی برای یک توافق امنیتی چندجانبه که در نهایت شامل اسرائیل، بحرین، ایالات متحده و دیگران باشد، وجود خواهد داشت. انتخاب با اسرائیل خواهد بود که چه زمانی آماده پاس دادن توپ به سمت تشکیل کشور مستقل فلسطین باشد.